Οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ιαπωνίας εισέρχονται σε μια νέα φάση, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ πιέζει την Ιαπωνία να χρηματοδοτήσει με τεράστια ποσά τις επενδυτικές της επιλογές, διαφορετικά θα κινδυνεύσει με την επαναφορά υψηλών δασμών στα προϊόντα της.
Σύμφωνα με πρόσφατο μνημόνιο κατανόησης που υπογράφηκε στην Ουάσινγκτον, οι δύο χώρες συμφώνησαν σε έναν επενδυτικό μηχανισμό ύψους 550 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ο οποίος προβλέπει ότι η Ιαπωνία θα διαθέσει κεφάλαια για επιλεγμένα έργα εντός των ΗΠΑ, τα οποία θα εγκρίνονται προσωπικά από τον Ντόναλντ Τραμπ, με βάση εισηγήσεις ειδικής επενδυτικής επιτροπής που θα ηγείται ο Υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Χάουαρντ Λούτνικ.
Ο Λούτνικ ξεκαθάρισε ότι αν η Ιαπωνία δεν συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της και δεν χρηματοδοτήσει πλήρως το σχέδιο, τότε οι δασμοί στα ιαπωνικά προϊόντα θα επανέλθουν σε υψηλά επίπεδα. Χαρακτηριστικά δήλωσε ότι «αν, ας πούμε, σταματήσουν στη μέση –αφού έχουν επενδυθεί τα μισά χρήματα– τότε οι δασμοί θα επανεμφανιστούν αμέσως». Αυτή η απειλή εντάσσεται στο ευρύτερο εμπορικό πλαίσιο που συμφωνήθηκε μεταξύ ΗΠΑ και Ιαπωνίας τον περασμένο Ιούλιο.
Το χρονοδιάγραμμα των επενδύσεων εκτείνεται έως τις 19 Ιανουαρίου 2029, ημερομηνία που συμπίπτει με τη λήξη της ενδεχόμενης δεύτερης θητείας του Τραμπ. Οι επενδύσεις θα γίνουν μέσω ειδικών επενδυτικών οχημάτων (SPVs), τα οποία θα τελούν υπό αμερικανικό έλεγχο και διοίκηση, με τις ΗΠΑ ή τους εντολοδόχους τους να λειτουργούν ως γενικοί εταίροι στη διαχείριση των κεφαλαίων.
Η ιαπωνική πλευρά, σύμφωνα με τον Υπουργό Εμπορίου Ριοσέι Ακαζάουα, έχει αποδεχτεί ότι το πρόγραμμα αντανακλά κυρίως τις προτεραιότητες των ΗΠΑ και του Προέδρου Τραμπ, καθώς στόχος είναι η ενίσχυση των αμερικανικών εφοδιαστικών αλυσίδων εντός της χώρας. Παράλληλα, επανέλαβε ότι η Ιαπωνία θα συμβάλει μέσω επενδύσεων, δανείων και εγγυήσεων, μέσω φορέων όπως η Ιαπωνική Τράπεζα Διεθνούς Συνεργασίας (JBIC) και η Nippon Export and Investment Insurance (NEXI).
Αν και το συνολικό ποσό φτάνει τα 550 δισ. δολάρια, η Ιαπωνία αναμένεται να επενδύσει απευθείας μόνο ένα πολύ μικρό μέρος, περίπου 1% έως 2%, με το υπόλοιπο να καλύπτεται μέσω χρηματοοικονομικών εγγυήσεων. Τα κέρδη από τα έργα θα μοιράζονται κατά 90% για τις ΗΠΑ και 10% για την Ιαπωνία, όπως είχε ανακοινωθεί τον Ιούλιο.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το μνημόνιο προβλέπει πως η Ιαπωνία θα πρέπει να διαθέτει τα κεφάλαια μέσα σε 45 ημέρες από την παρουσίαση ενός επενδυτικού σχεδίου. Αν δεν το πράξει, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ διατηρεί το δικαίωμα να επαναφέρει αυξημένους δασμούς στα ιαπωνικά προϊόντα, πέραν του υπάρχοντος ορίου 15% – με τον τομέα των αυτοκινήτων, για παράδειγμα, να είχε μέχρι πρόσφατα δασμούς 27,5%.
Η υπογραφή του εκτελεστικού διατάγματος από τον Τραμπ για τη μείωση αυτών των δασμών θεωρείται μια προσωρινή ανάσα για τον πρωθυπουργό της Ιαπωνίας, Σιγκέρου Ισίμπα, ο οποίος δέχεται έντονες πολιτικές πιέσεις στο εσωτερικό της χώρας του και προσπαθεί να διατηρήσει τη θέση του.
Παρά τις πιέσεις, οι Ιάπωνες αξιωματούχοι επιμένουν πως οι λεπτομέρειες της συμφωνίας δεν έχουν αλλάξει από τον Ιούλιο, ενώ η χώρα συνεχίζει να τονίζει ότι θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα μέσω συνετών οικονομικών εργαλείων, διατηρώντας τις επενδύσεις σε σχετικά περιορισμένο επίπεδο.
