ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΕΡΚΕΚΟΓΛΟΥ,
Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής
Σύμβουλος Επιχειρήσεων Partner – tgs (Hellas)
Ορκωτοί Ελεγκτές Λογιστές Α.Ε.
Το κρίσιμο θέμα της ερμηνείας και εφαρμογής του άρθρου 90 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ καθώς και του άρθρου 19, παρ. 5α του Ν. 2859/2000 επανήλθε στην επικαιρότητα με την απόφαση του ΣτΕ 355/2019, την απόφαση ΔΕΔ 2507/2019 και την Ο ΔΕΕΦ Α 1165616 ΕΞ 2019. Το θέμα αυτό αφορά ειδικότερα το αν και κατά πόσο έχει δικαίωμα ο εκδότης τιμολογίου που έχει αποδώσει το ΦΠΑ εκροών, να το ζητήσει προς επιστροφή, στην περίπτωση που ο λήπτης του τιμολογίου δεν του καταβάλει το τίμημα.
- Σύντομο ιστορικό
Σύμφωνα με το άρθρο 90 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα ΦΠΑ, σε περίπτωση ολικής ή μερικής μη είσπραξης απαίτησης η οποία προέρχεται από την πραγματοποίηση φορολογητέας πράξης, η βάση επιβολής του ΦΠΑ μειώνεται ανάλογα, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που καθορίζονται από τα κράτη μέλη.
Προκειμένου να ενσωματωθεί η προαναφερθείσα διάταξη στην εθνική μας νομοθεσία περί ΦΠΑ, στο άρθρο 19 παρ. 5α του Ν. 2859/2000, ορίζεται ότι η φορολογητέα αξία μειώνεται σε περίπτωση ολικής ή μερικής μη πληρωμής του τιμήματος, εφόσον μετά την πραγματοποίηση των φορολογητέων πράξεων διαπιστώνεται ότι η απαίτηση κατέστη οριστικά ανεπίδεκτη εισπράξεως, λόγω θέσεως επιχείρησης σε ειδική εκκαθάριση, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 46 και 46α του Ν. 1892/1990, όπως αυτός τροποποιήθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 14 του Ν. 2000/1991.
Ενάντια αυτής της περιοριστικής ρύθμισης του άρθρου 19, παρ. 5α του Ν. 2859/2000 προσέφυγαν διάφοροι φορολογούμενοι, οι οποίοι υποστήριξαν ότι η εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας έχει ισχύ και σε λοιπές περιπτώσεις στις οποίες δεν εισπράττεται (ολικά ή μερικά) ο ΦΠΑ από τον εκδότη του τιμολογίου.
Το ΣτΕ έκρινε τα ανωτέρω, ειδικότερα και σε σχέση με την περίπτωση της συμφωνίας εξυγίανσης των Super Markets Μαρινόπουλος. Σύμφωνα με την απόφαση 355/2019, το ΣτΕ δικαίωσε φορολογούμενο (εμπλεκόμενο στην υπόθεση του Μαρινόπουλου) που είχε αιτηθεί την επιστροφή μη εισπραχθέντος ΦΠΑ και υποχρέωσε τις αρμόδιες φορολογικές αρχές να προβούν στην επιστροφή.
Επίσης, η ΔΕΔ 2507/2019 περί επιστροφής ΦΠΑ λόγω οριστικής διαγραφής απαίτησης (μείωση φορολογικής βάσης βάσει της απόφασης ΣτΕ 355/2019) δικαίωσε άλλον φορολογούμενο για το ίδιο θέμα, της ίδιας περίπτωσης εξυγίανσης.
Τέλος, η Ο ΔΕΕΦ Α 1165616 ΕΞ 2019 έδωσε οδηγίες και καθόρισε τη διαδικασία για την εφαρμογή της απόφασης του ΣτΕ 355/2019 στις περιπτώσεις υποκειμένων-εκδοτών τιμολογίων που καλύπτονται από την απόφαση 8/16.1.2017 του Πολ/λους Πρωτοδικείου Αθηνών (περίπτωση εξυγίανσης των Super Markets Μαρινόπουλος).
Το βασικό ερώτημα που προκύπτει από την ανάλυση όλων των ανωτέρω, είναι αν πέρα από τις περιπτώσεις ανείσπρακτων απαιτήσεων που υπόκεινται στην περίπτωση της εξυγίανσης του Μαρινόπουλου, έχουν δικαίωμα να ζητήσουν την επιστροφή του ΦΠΑ και λοιποί εκδότες ανείσπρακτων τιμολογίων και αν ναι, σε ποιες περιπτώσεις και με ποια διαδικασία.
Στην συνέχεια, παραθέτουμε συνοπτικά τι προβλέπουν οι ανωτέρω αποφάσεις.
- ΣτΕ 355/2019
Κατά την συνεδρίαση στις 16/02/2018 το ΣτΕ δίκασε την προσφυγή Ανώνυμης Εταιρείας η οποία αιτήθηκε να ακυρωθεί η σιωπηρή απόρριψη από την ΔΕΔ της ΑΑΔΕ ενδικοφανούς προσφυγής της κατά της τεκμαιρόμενης αρνητικής απάντησης του Προϊσταμένου της ΔΟΥ ΦΑΕ Αθηνών επί της επιφυλάξεως του άρθρου 20 του ν. 4174/2013 που υπεβλήθη από την προσφεύγουσα στην δήλωση Φ.Π.Α. για τη φορολογική περίοδο μηνός Μαρτίου 2017.
Με την κρινόμενη προσφυγή, η προσφεύγουσα, μεταξύ άλλων, ισχυρίστηκε ότι η ρύθμιση της παρ. 5α του άρθρου 19 του Ν. 2859/2000, καθ΄ ο μέρος παρέχει τη δυνατότητα διακανονισμού της βάσης επιβολής του ΦΠΑ σε περίπτωση μη είσπραξης της αντιπαροχής μόνο στην περίπτωση που η αντισυμβαλλόμενη επιχείρηση έχει τεθεί στην ειδική εκκαθάριση των άρθρων 46 και 46α του ν. 1892/1990, κατ΄ αποκλεισμό όλων των άλλων περιπτώσεων, συνιστά θέσπιση “παρεκκλίσεως” κατά τρόπο αντίθετο προς την αρχή της αναλογικότητας, καθώς και προς την αρχή της φορολογικής ουδετερότητας στη νομοθεσία περί ΦΠΑ, εν πάση δε περιπτώσει, η διάταξη αυτή, ορθώς ερμηνευόμενη, έχει την έννοια ότι καταλαμβάνει και τις λοιπές εξυγιαντικές περιπτώσεις του Πτωχευτικού Κώδικα, οι οποίες συνιστούν ισοδύναμες περιπτώσεις βέβαιης και οριστικής αδυναμίας πληρωμής.
Το ΣτΕ έκρινε ότι η προσβαλλόμενη αρνητική πράξη της φορολογικής αρχής είναι μη νόμιμη και ακυρωτέα, απορριπτομένων ως αβασίμων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών της καθ΄ ης Αρχής. Οι ως άνω συνθήκες, τις οποίες επικαλέσθηκε και απέδειξε η προσφεύγουσα για την “οριστικότητα” της μη είσπραξης των απαιτήσεών της από τις ως άνω αντισυμβαλλόμενες της επιχειρήσεις, ήτοι η σύναψη, υπό τους όρους του άρθρου 106α του Πτωχευτικού Κώδικα, των ως άνω συμφωνιών εξυγίανσης μεταξύ αυτών (αντισυμβαλλομένων της) και των πιστωτών τους, με αντικείμενο, μεταξύ άλλων, τη ρύθμιση και των δικών της απαιτήσεων κατ΄ αυτών (δια της μειώσεώς τους κατά ποσοστό 50%) και η συνακόλουθη επικύρωσή τους από το πτωχευτικό δικαστήριο, με συνέπεια οι συμφωνίες αυτές να δεσμεύουν κατά νόμο και την ίδια, συνιστούσαν περίπτωση αρκούντως βέβαιης και μακροπρόθεσμης μη καταβολής του οφειλομένου σ’ αυτήν τιμήματος και, συνεπώς, το δικαίωμά της για μείωση της φορολογικής βάσης (και, εντεύθεν, μείωσης της οικείας φορολογικής οφειλής της) δεν μπορούσε να αποκλεισθεί. Για τον λόγο αυτό, η κρινόμενη προσφυγή έγινε δεκτή.
- ΔΕΔ 2507/2019
Με την απόφαση 2507/2019 στις 6/9/2019 η ΔΕΔ δικαίωσε εταιρεία η οποία προσέφυγε ζητώντας την επιστροφή ΦΠΑ εκροών ποσού € 177.934,37 που βάρυνε διαγραφείσα απαίτηση, εντόκως, με το επιτόκιο του άρθρου 53 παρ. 2 του Ν. 4174/2013, από την επομένη υποβολής της προσφυγής και μέχρι πλήρους επιστροφής.
- Ο ΔΕΕΦ Α 1165616 ΕΞ 2019
Με την με υπ’ αρ. 355/2019 απόφασή του, το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), ερμήνευσε το άρθρο 19 παρ. 5α του Κώδικα ΦΠΑ (Ν. 2859/2000), αναφορικά με τη μείωση της φορολογητέας βάσης των υποκειμένων σε ΦΠΑ εκδοτών τιμολογίων που περιλαμβάνονται στην απόφαση 8/16.1.2017 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών στην περίπτωση υπαγωγής του αντισυμβαλλόμενου λήπτη του τιμολογίου σε διαδικασία εξυγίανσης των άρθρων 99 επ. του ΠτΚ (ν. 3588/2007). Το ΣτΕ, με την παραπάνω απόφασή του, ακύρωσε τη σιωπηρή απόρριψη από τη Διοίκηση της επιφύλαξης που είχε υποβάλει με τη δήλωσή της η υποκείμενη στον ΦΠΑ επιχείρηση περί της υποχρέωσής της να αποδώσει το σύνολο του ΦΠΑ επί απαιτήσεως, κατά το μέρος που αυτή κατέστη οριστικά ανεπίδεκτη εισπράξεως και ανέπεμψε την υπόθεση στην αρμόδια ΔΟΥ προκειμένου ο Προϊστάμενος αυτής να ικανοποιήσει το αίτημα της επιχείρησης περί μείωσης της φορολογητέας βάσης.
Μπορείτε και εσείς να ζητήσετε πληροφορίες για το θέμα που σας απασχολεί, στέλνοντας απλά ένα email στο articles@exportnews.gr.
